Ung thư gan nguyên phát là một dạng ung thư ác tính khó điều trị với tiên lượng không tốt. Ung thư gan nguyên phát xếp thứ năm ở nam giới và thứ bảy ở nữ giới trong số các loại ung thư phổ biến trên thế giới, và là nguyên nhân thứ ba gây tử vong ở bệnh nhân ung thư.
Phần lớn bệnh nhân ung thư gan nguyên phát (trên 80%) sinh sống tại châu Á và châu Phi, nơi viêm gan siêu vi B mạn tính từ tuổi nhỏ là yếu tố nguy cơ phổ biến nhất. Trong khi đó, ở các quốc gia phương Tây, tỉ lệ này thấp hơn và nguyên nhân chính thường là do lạm dụng rượu. Ở Việt Nam, tỉ lệ nhiễm viêm gan siêu vi B cao (15-20%), làm cho ung thư gan nguyên phát trở thành một trong những loại ung thư hàng đầu ở cả nam và nữ.
Gan là gì?
Gan là cơ quan lớn nhất trong cơ thể, nằm ở phía trên bên phải của bụng và giáp với nhiều cơ quan khác. Gan đóng nhiều vai trò quan trọng, bao gồm:
– Dự trữ glycogen, nhiên liệu của cơ thể, được tổng hợp từ đường và khi cần thiết, được chuyển hóa thành glucose để nuôi dưỡng cơ thể.
– Chuyển hóa chất béo và protein từ thức ăn.
– Sản xuất protein cần thiết cho quá trình đông máu.
– Chuyển hóa và loại bỏ rượu, thuốc, chất độc và độc tố khỏi cơ thể.
– Tiết mật giúp hòa tan và hấp thu chất béo trong thức ăn.
Ung thư là gì?
Ung thư là một bệnh liên quan đến sự đột biến và phát triển bất thường của tế bào, diễn ra ngoài sự kiểm soát. Các tế bào này, được gọi là tế bào ung thư, có thể hình thành nên các mô và cơ quan khác nhau trong cơ thể. Tên của bệnh ung thư phụ thuộc vào cơ quan mà tế bào ung thư xuất phát.
Khối u ác tính chứa tế bào ung thư đang phát triển và có thể xâm lấn, gây hại cho mô và cơ quan xung quanh. Các tế bào ung thư có thể lan truyền qua máu hoặc hệ thống bạch huyết đến các cơ quan khác, tạo nên khối u thứ phát hay còn gọi là di căn. Các tế bào ung thư thứ phát này tiếp tục quá trình gây hại và di căn.
Mỗi loại ung thư có đặc điểm nguy hiểm, khả năng điều trị và tiên lượng khác nhau. Việc xác định loại ung thư, kích thước và mức độ di căn là quan trọng để định hình tiên lượng và chọn lựa phương pháp điều trị phù hợp.
Ung thư gan nguyên phát là gì?
Ung thư gan nguyên phát, hay còn gọi là ung thư biểu mô tế bào gan, xuất phát từ gan. Điều này khác với ung thư gan thứ phát, nơi tế bào ung thư di căn từ cơ quan khác đến gan.
Bài viết sau đây sẽ nói về ung thư gan nguyên phát.
Các loại ung thư gan nguyên phát bao gồm:
– Ung thư tế bào gan (Hepatocellular Carcinoma – HCC): Chiếm khoảng 90% các trường hợp ung thư gan nguyên phát, thường liên quan đến xơ gan hoặc viêm gan.
– Ung thư tế bào gan dạng tấm sợi (Fibrolamellar hepatocellular carcinoma – FHCC): Một dạng hiếm của ung thư tế bào gan, phát triển từ mô gan không bị tổn thương.
– Ung thư tế bào ống mật (Cholangiocarcinoma – CC): Chiếm 5 – 10% các trường hợp, ít gặp hơn so với các loại khác.
Ung thư gan nguyên phát thường xuất phát từ một tế bào gan đột biến bất thường, được cho là do các tác nhân gây hại hoặc thay đổi gen trong tế bào, khiến tế bào phân chia không kiểm soát được.
Các yếu tố nguy cơ của ung thư gan bao gồm:
– Xơ gan: Là tổn thương gan tiến triển chậm, thường do uống rượu và viêm gan C, có thể dẫn đến ung thư gan.
– Nhiễm viêm gan B hoặc C kéo dài: Ung thư gan có thể phát triển 20 đến 30 năm sau khi nhiễm viêm gan B hoặc C, đặc biệt phổ biến ở châu Á và châu Phi.
– Ngộ độc aflatoxin trong thực phẩm: Chất này thường gặp trong thực phẩm bị mốc như hạt đậu phộng.
– Viêm nhiễm đường ruột: Bệnh như viêm loét đại tràng có thể nhẹ nhàng tăng nguy cơ ung thư đường mật.
– Hút thuốc lá: Nghiên cứu chỉ ra rằng hút thuốc có thể tăng nguy cơ ung thư gan.
– Nhiễm ký sinh trùng sán lá gan: Loại ký sinh trùng này làm tăng nguy cơ ung thư đường mật, chủ yếu ở châu Phi và châu Á.
Triệu chứng của bệnh ung thư gan nguyên phát thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu. Khi bệnh phát triển, người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, buồn nôn, chán ăn, sụt cân và mệt mỏi. Những người đã mắc xơ gan có thể trải qua sự xấu đi nhanh chóng của sức khỏe, điều này có thể là dấu hiệu của ung thư gan.
Các triệu chứng tiến triển có thể bao gồm đau bụng phía trên bên phải, vàng da và niêm mạc do tắc nghẽn ống mật, ngứa, và chướng bụng, có thể do khối u phát triển hoặc tụ dịch trong ổ bụng từ rối loạn chức năng gan.
